1

طرح «تحلیل محتوای نشریات دانشجویی سال 1401 دانشگاه فردوسی مشهد» طبق الگوی بررسی منظم و مداوم هرساله مورد پیگیری قرار گرفت و در خردادماه سال 1402 این طرح تکمیل و ارائه شد. خلاصه ای از یافته های این طرح به شرح زیر می باشد: 

بررسی نشریات دانشجویی، روشی دقیق، صحیح وکم هزینه برای شناخت و ارزیابی وضعیت موجود دانشگاه‌ها و برنامه، گرایش، رویکرد و مقاصد اشخاص حقیقی و حقوقی فعال دانشجویی و میزان اثر پذیری از احزاب وگروه‌های خارج از دانشگاه و تأثیر گذاری بر آن احزاب و گروه‌ها می‌باشد. بنابراین دستیابی به این شناخت، برای تصمیم سازان و تصمیم گیران آموزش عالی کشور، مهم و لازم خواهد بود و این پژوهش با هدف دستیابی به این شناخت و فهم صحیح اجرا خواهد شد. از این رو این پژوهش با در نظر داشتن این وظیفه خطیر، درصدد فهم محتواهای نشریات دانشجویی دانشگاه فردوسی که در سال 1401 چاپ شده‌اند می‌باشد. از این رو سعی بر آن شد با توجه به محدودی‌های زمانی و مالی، و همچنین با توجه به وقایع و اتفاقات اثرگذار سال 1401، حوزه‌ها و مفاهیم مورد نظر شناسایی و سپس لایه‌ها و ابعاد این مفاهیم واکاوی و مورد بررسی قرار بگیرد.

در بخش اول یافته‌ها که بیشتر مربوط به شناسنامه نشریات بود به تحلیل کمی و آماری در دو بُعد شاخص‌های نشریه محور (با مفاهیمی چون نام نشریه، نوع مجوز، فراوانی چاپ، قطع نشریات، تعداد صفحات، گرایش سیاسی، وابستگی نشریه به تشکل‌ها، زمینه فعالیت نشریات) و شاخص‌های نویسنده محور (با مفاهیمی چون جنسیت مدیر مسوول، جنسیت نویسندگان، نوع نویسندگان، رشته تحصیلی نویسندگان، تعداد اعضای هیأت تحریریه) پرداخته شد. در این بخش با توجه به طرح‌های انجام شده سال‌های قبل، و همچنین آمار موجود فرایند مقایسه‌ای در این بخش‌ها صورت گرفت که روندهای رو به رشد و یا افول شناسایی گردید. این یافته‌ها به ارائه شمای کلی نشریات و وضعیت صوری و کمی آنها کمک می‌کند.

در ادامه جهت تحلیل محتوای کیفی مطالب، طبق مفاهیم مورد توافق با مدیر فرهنگی و فعالیت‌های داوطلبانه دو شاخص کلی استخراج گردید.

 شاخص فرهنگی و اجتماعی با مفاهیمی چون مباحث هویتی، مباحث جنسیتی، اعتراضات دانشجویی، محیط زیست، فضای مجازی، مطالبات دانشجویی، سینما و تلویزیون، کاریکاتور و طنز، معرفی و نقد کتاب، پساکرونا و مهاجرت مورد بررسی قرار گرفت.

به طور کلی از 473 کد احصاء شده در تحلیل محتوای نشریات سال 1401، 376 کد مربوط به شاخص اجتماعی- فرهنگی بوده است. تأکید بر مباحث جنسیتی و همچنین اعتراضات دانشجویی به عنوان مهم‌ترین شاخص‌های مفاهیم مندرج در نشریات، از سوی نویسندگان با گرایش‌های متفاوت سیاسی نشانی بر اهمیت این موضوع و مطالبه عمومی قشر دانشجو پیرامون پیگیری و رفع موارد است.

شاخص اقتصادی و سیاسی با مفاهیمی چون حمایت از رهبری، نقد به دولت/ حمایت از عملکرد دولت، عدالت و نابرابری، مباحث اقتصادی، سیاست خارجی، کرونا و سیاست، شناسایی شد که با 97 کد دسته بندی گردید.

کاربست یافته‌های پژوهشی یکی از مفاهیم بسیار مهم در مدیریت پژوهشی است و بی‌توجهی به آن موجب بی‌ثمر ماندن تلاش‌های پژوهشی می‌شود. در واقع می‌توان گفت که مهمترین هدف از انجام تحقیقات، استفاده از یافته‌های تحقیقاتی در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری است. لذا عدم استفاده از یافته‌های پژوهشی به نوعی به منزله اتلاف منابع صرف شده برای این گونه تحقیقات خواهد بود. برخی از یافته‌ها قابلیت کاربرد مستقیم دارند و برخی دیگر را صرفاً می‌توان اشاعه داد و امیدوار بود که موجب افزایش دانش و مهارت و تغییر نگرش مخاطبان و تأثیرگذاری از یافته‌ها در تصمیم‌گیری‌های آن‌ها خواهد شد.