طرح «شناسایی مشاغل خوابگاهی و ارائه راهکارهایی جهت ساماندهی آن» در اردیبهشت ماه سال 1402 تکمیل و ارائه شد. خلاصه ای از یافته های این طرح به شرح زیر می باشد:
تعریف تقلیل‌گرایانه دانشگاه به عنوان نهاد و دستگاه بازتولیدکننده نظام آموزشی مسلط متضمن نادیده گرفتن آگاهی‌ها، عاملیت و سیاسی بودن کنشگران است. از طرف دیگر چنین تعریفی تنوع کنشگران و از همه مهم‌تر ارتباط آنها با زمینه‌های متنوع اقتصادی، اجتماعی- سیاسی و فرهنگی را به فراموشی سپارد (کریمی، خالق پناه، 1388). فضای اجتماعی دانشگاهها زمینه فعالیت دانشجویان در عرصه‌های مختلف را فراهم می‌آورد. این فعالیت‌ها بدون شک پیامدهایی خواهد داشت؛ این پیامدها چه مثبت و چه منفی نیازمند بررسی و موشکافی علمی هستند.
پژوهشها نشان می‌دهند که خوابگاه های دانشجویی نقش مهمی را در رشد فردی، مهارتی و شغلی دانشجویان ایفا می‌کنند. دانشجویانی که در محیط دانشگاه زندگی می‌کنند، تعامل بیشتری با سایر دانشجویان و اعضای هیأت علمی دارند و در نتیجه، مهارتهای زندگی در آنان تقویت می‌شود؛ اما خوابگاه های دانشگاه های کشور هم اکنون صرفاً در پوشش مراکزی اجتماعی ظاهر می‌شوند که تنها بخش اندکی از نیازهای ساده و اولیه دانشجویان را برآورده می‌سازند. این در حالی است که خوابگاههای دانشجویی در دانشگاههای معتبر جهان، ابزاری برای رشد دانشجویان محسوب می‌شود. چنین دانشگاههایی بر ایجاد محیطی تأکید میورزند که افراد بتوانند فرصت بیشتری را به یادگیری و تحقیق اختصاص دهند. اینک تحول تازهای در طراحی و عملکرد خوابگاهها با هدف ایجاد جوامع یادگیرنده در حال شکل گیری است. در این تحول، خوابگاه ها به محلی ایدهآل برای پرورش دانشجویان در محیط های علمی تبدیل شده اند. بسیاری از دانشگاهها با بهره گیری از تجارب سایر مراکز آموزش عالی، ایجاد جوامع یادگیرنده در خوابگاهها را در برنامه ریزی های راهبردی خود در اولویت قرار داده اند.
همچنان که اشاره شد یکی از مهمترین محیط های دانشگاهی که بستر مناسبی برای کارآفرینی و ایجاد اشتغال فردی و گروهی است، سراها و خوابگاههای دانشجویی است. در این تحقیق به منظور شناسایی دقیق مشاغل خوابگاهی از مصاحبه‌های اکتشافی استفاده گردید که در این بخش با 14 تن از دانشجویان خوابگاهی و سرپرستان سراهای دانشجویی مصاحبه‌هایی صورت گرفت. پس از مصاحبه، لیست مشاغل احصاء گردید و از آنجایی که جنسیت و مقطع تحصیلی در نوع مشاغل موجود متغیر مهمی مشاهده شد، یافته ها بر مبنای جنسیت و مقطع تحصیلی دسته بندی گردید.
یافته ها نشان داد که در خوابگاههای دخترانه مشاغلی مانند فروش لباس، ارائه خدمات آرایشی و فروش محصولات کشاورزی بیشترین فراوانی را دارد. این در حالی است که این نوع مشاغل با رشته تحصیلی و مقطع دانشجویان ارتباطی ندارد. در خوابگاههای پسرانه مدیریت بورس و ارز دیجیتال، برنامه نویسی، طراحی سایت و ادمین کانال از جمله مشاغلی است که با رشته تحصیلی دانشجویان در ارتباط است لذا می‌توان به صورت ضمنی به این موضوع اشاره داشت که دانشجویان پسر مشاغل بیشتری مرتبط با رشته تحصیلی دارند. همچنین از آنجایی که دانشجویان پسر دغدغه بیشتری برای تأمین هزینه های خود دارند تنوع مشاغل در این گروه بیشتر بود.
همچنان که اشاره شد و یافته ها نشان داد، کسب درآمد و تأمین هزینه های تحصیلی برای دانشجویان یکی از مهمترین دغدغه ها محسوب می‌شود لذا می‌توان از بستر دانشگاه و خوابگاه ها استفاده نمود و با استفاده از بسترهای علمی و فضاهای فیزیکی موجود زمینه خوداشتغالی را برای دانشجویان فراهم نمود.
محیط خوابگاه محمل فیزیکی مناسبی برای عرضه محصولات و مهارتهای دانشجویان است. از طرفی حضور تعداد زیادی از دانشجویان به عنوان متقاضی می‌تواند پتانسیل خوداشتغالی دانشجویان را بالفعل نماید و تجربه خوبی را برای آنها رقم زند و از طرف دیگر وجود غرفه های رایگان انگیزه اشتغال را بالا می برد. در این زمینه می توان به تجربه دانشگاه تهران و ایجاد بازارچه های خوداشتغالی دانشجویی اشاره نمود که هر هفته پنجشنبه ها در محیط خوابگاه برگزار می‌شود و با توجه به درخواست دانشجویان، غرفه ها واگذار می‌گردد.
لازم به ذکر است بسیاری از مشاغلی که دانشجویان به آن مشغول هستند ارتباطی با رشته تحصیلی آنها ندارد و منوط به مهارت و تجربه قبلی آنهاست لذا اگر دانشگاه و محیط خوابگاه بتواند بسترهای شغلی متناسب با رشته تحصیلی دانشجویان ایجاد نماید هم نشاط و امید دانشجویان نسبت به تحصیلی افزایش مییابد و هم محیط کاری متناسب با رشته تحصیلی را تجربه می نمایند.
بسیاری از مشاغلی که دانشجویان به صورت غیررسمی در محیط خوابگاه به آن مشغولند به مهارتهای قبلی آنها منوط می باشد. در این راستا دانشگاه می تواند با رایزنی مراکز فنی و حرفهای بیرون دانشگاه جهت آموزش‌های تخصصی آنها را تقویت نماید و زمینه اخذ مدارک فنی و حرفه ای را برای دانشجویان هموار سازد.
برگزاری استارتآپ های تخصصی و استفاده از پتانسیل انجمنهای علمی نیز می تواند بسترهای بالقوه اشتغال دانشجویان را به بالفعل تبدیل نماید که این امر هم برای دانشجویان فعال در انجمن علمی و هم برای دانشجویان خوابگاهی شاغل، بستر مناسبی را فراهم می نماید.