سیاستگذاری در عصر کرونا

در ایران مانند دیگر کشورها، بحران کرونا فراگیر شده و متناسب با آن باید سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی انجام گیرد تا نرخ شیوع کاهش یابد و صیانت جان شهروندان حفظ گردد. یکی از مراکز تجمع و فعالیت، دانشگاه‌ها هستند که تقریبا 2800 نهاد، مؤسسه آموزش عالی و نزدیک 5 میلیون دانشجو در ایران وجود دارد. از طرف دیگر انقلاب صنعتی چهارم در حال روی‌دادن است و شرایط به‌وجودآمده بر اثر کرونا باعث شده است که اهمیت فضای مجازی به‌صورت واقعی ملموس شود. کار‌هایی که دانشجویان در دوره قبل به‌صورت حضوری انجام می‌دادند، اکنون باید از طریق فضای سایبر انجام شود.

پژوهش، آموزش و فرهنگ دانشگاهی در عصر اطلاعات با کمک فناوری‌های جدید، مدل جدیدی از دانشگاه را به نام دانشگاه شبکه‌ای شکل داده است. در همین راستا نیز دانشگاه فردوسی پیشرو در استفاده از فضای مجازی و بسترسازی جهت بهره­ گیری از این فضا و تعامل با دانشجویان پرداخته است. علاوه بر اینکه تمامی فعالیت های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی- اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی با همین شرایط (مجازی و شبکه­ای) صورت می­ گیرد.

به طور کلی دانشگاه به لحاظ شکلی دانشگاه مجازی و سایبری خواهد بود و از نظر محتوایی دانشگاه شبکه­ ای مبنا قرار دارد. ذکر این نکته بسیار ضروری است که اگر دانشگاهی تنها بر جنبه آموزش تأکید کند، به مراکز فنی و حرفه‌ای نزدیک می‌گردد و اگر بر پژوهش تمرکز کند، به سمت پژوهشکده‌ها و مراکز رشد می‌رود و اگر انحصارا فرهنگی باشد، شبیه نهادهای سنتی خواهد بود. بنابراین دانشگاه محیط تعاملات پویای دانشجویان، استادان و پژوهشگران و مرتبط با حل‌وفصل مسائل جامعه و دولت است. در این جستار ابتدا پیشینه فعالیت­ های مرتبط با بحران کرونا (تصمیمات اتخاذ شده توسط چند دانشگاه خارج از کشور پس از شیوع ویروس کرونا و تجربیات برخی از دانشگاه­های برتر کشور) مورد بررسی قرار گرفته است و پس از بررسی تأثیرات این بحران بر فعالیت­های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی-اجتماعی و دانشجویی در دانشگاه­ ها به ارائه فرصت­ هایی که به سبب بروز این بحران برای دانشگاه ایجاد شده است پرداخته شده است.